شوره سر و درمان آن
ممکن است پوسته های زرد یا سفید روشن را روی شانه ها یا موهایتان دیده باشید. این ها نشانه های آشکار شوره سر هستند. پوسته های شوره سر سلول های مرده پوستی هستند که از پوست سر شما می ریزند. هنگامی که شوره دارید، پوست سر شما ممکن است پوسته پوسته یا قرمز به نظر برسد و احساس خارش داشته باشد. خاراندن یا مالش سر، پوسته ها را شل می کند. وقتی لباس های تیره پوشیده باشید ممکن است بیشتر متوجه آن ها شوید.
شوره سر یک بیماری بسیار شایع سر است که باعث پوسته پوسته شدن پوست سر می شود. شوره سر مسری یا جدی نیست اما می تواند خجالت آور و درمان آن دشوار باشد. شوره سر مستقیماً باعث ریزش مو نمی شود، اما خاراندن زیاد پوست سر می تواند باعث ریزش موی موقت شود.
شوره های خفیف را می توان با یک شامپوی ملایم روزانه درمان کرد. اگر این کار موثر نبود، یک شامپوی دارویی ممکن است به شور سر شما کمک کند. اما علائم آن و ایجاد مجدد شوره سر ممکن است بعداً عود کند.
شوره سر شکل خفیف بیماری درماتیت سبورئیک (seborrheic dermatitis) است.
چه چیزی باعث شوره سر می شود؟
هیچ کس واقعاً مطمئن نیست که چه چیزی باعث شوره سر می شود. احتمالاً ناشی از یک قارچ است. فولیکول های مو و غدد چربی روغنی به نام سبوم می سازند که ممکن است محل پرورش مخمر یا قارچ باشد. این قارچ معمولا روی پوست شما زندگی می کند، اما قارچ بیش از حد ممکن است منجر به شوره سر شود. سبوم بیش از حد نیز ممکن است باعث شوره سر شود. قرار گرفتن در معرض هوای خشک زیاد می تواند باعث خشکی و پوسته پوسته شدن پوست شود که می تواند شبیه شوره سر باشد.
آیا نحوه مراقبت شما از موهایتان علت ایجاد شوره است؟
شوره سر به معنای داشتن مو های کثیف نیست، اما روشی که مو های خود را حالت می دهید یا محصولاتی که استفاده می کنید ممکن است باعث پوسته پوسته شدن پوست سر شود. برخی از محصولات مربوط به رنگ کردن مو و حالت دهنده مو می توانند پوسته پوسته شدن و خشکی پوست سر را باقی بگذارند یا باعث واکنش پوستی شوند که شبیه شوره سر است.
اگر در حال حاضر شوره سر دارید، مدام سر خود را نشویید زیرا به اندازه کافی می تواند شوره سر شما را بدتر کند زیرا سلول های مرده پوست ایجاد می شود. ممکن است بخواهید محصولات مختلف مو را امتحان کنید تا ببینید آیا آن ها به رفع شوره سر شما کمک می کنند یا خیر.
شوره سر می تواند در قسمت های دیگر از بدنتان ظاهر شود
شما می توانید در قسمت هایی از بدن خود به غیر از پوست سر مانند پیشانی، ابروها، مژه ها یا گوش ها شوره سر داشته باشید. پوسته پوسته شدن پوست هر جایی که موها دارید، می تواند نشانه شوره سر باشد که شکل خفیف درماتیت سبورئیک است. اگر پوست بدنتان چرب یا رونی است یا قرمزی خفیفی دارد، این نیز می تواند نشانه ای دیگر از شوره باشد که می توانید برای درمان آن با پزشک خود صحبت کنید.
علائم شوره سر
علائم و نشانه های شوره سر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پوسته روی پوست سر، موها، ابروها، ریش یا سبیل و شانه های شما پوسته پوسته می شود
- خارش پوست سر
پوست سر پوسته دار در نوزادان نیز ممکن است اتفاق افتد.
اگر استرس داشته باشید علائم و نشانه ها ممکن است شدید تر باشند و در فصول سرد و خشک تشدید می شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اکثر افراد مبتلا به شوره سر نیازی به مراقبت پزشک ندارند. اگر وضعیت شما با استفاده منظم از شامپو شوره سر بهبود نیافت، به پزشک مراقبت های اولیه یا پزشک متخصص در بیماری های پوستی (متخصص پوست) مراجعه کنید.
علل شوره سر
شوره سر ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله:
- پوست تحریک شده
- پوست سر چرب
- پوست خشک
- یک قارچ مخمر مانند (مالاسزیا) که از روغن های پوست سر اکثر بزرگسالان تغذیه می کند.
- حساسیت به محصولات مراقبت از مو (درماتیت تماسی)
- سایر بیماری های پوستی مانند پسوریازیس و اگزما
عوامل خطر شوره سر
تقریباً هر کسی ممکن است به شوره سر مبتلا شود، اما برخی عوامل می توانند شما را مستعدتر کنند:
- سن: شوره سر معمولا در سنین جوانی شروع می شود و تا میانسالی ادامه می یابد. این بدان معنا نیست که افراد مسن دچار شوره سر نمی شوند. برای برخی افراد، این مشکل می تواند مادام العمر باشد.
- جنس مذکر: شوره سر در مردان بیشتر از زنان است.
- بیماری های خاص: به نظر می رسد بیماری پارکینسون و سایر بیماری هایی که بر سیستم عصبی تأثیر می گذارند نیز خطر شوره سر را افزایش می دهند. همینطور داشتن اچ آی وی یا ضعف سیستم ایمنی نیز می تواند بر داشتن سری با شوره تاثیر بگذارند.
نحوه تشخیص شوره سر
یک پزشک اغلب می تواند شوره سر را به سادگی با نگاه کردن به مو و پوست سر شما تشخیص دهد.
درمان شوره سر
خارش و پوسته پوسته شدن شوره سر تقریباً همیشه قابل کنترل است. برای شوره سر خفیف، ابتدا تمیز کردن منظم را با یک شامپوی ملایم امتحان کنید تا چربی و تجمع سلول های پوست کاهش یابد. اگر کمکی نکرد، یک شامپوی دارویی برای شوره سر را امتحان کنید. برخی از افراد می توانند دو تا سه بار در هفته استفاده از شامپو های دارویی را تحمل کنند. افرادی که مو های خشک تری دارند از شامپو زدن کمتر و یک نرم کننده حاوی مرطوب کننده برای مو یا پوست سر می توانند استفاده کنند.
محصولات مو و پوست سر، چه دارویی و چه غیر دارویی، به صورت محلول، فوم، ژل، اسپری، پماد و روغن در دسترس هستند. ممکن است لازم باشد بیش از یک محصول را امتحان کنید تا روتینی را پیدا کنید که برای شما مناسب باشد. و احتمالاً به درمان مکرر یا طولانی مدت نیاز خواهید داشت.
اگر از هر محصولی استفاده کردید و دچار خارش یا سوزش شدید، مصرف آن را متوقف کنید. در صورت بروز یک واکنش آلرژیک – مانند بثورات پوستی، کهیر یا مشکل در تنفس – فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
شامپو های شوره سر بر اساس دارویی که در آن ها وجود دارند طبقه بندی می شوند. برخی از آن ها دارای فرمولاسیون های قوی تری بوده که با نسخه در دسترس هستند. برای دیدن محصولات و شامپو هایی که بر شوره سر موثر هستند می توانید به لینک مراقبت مو مراجعه کنید.
- شامپو های پیریتیون روی: Head & Shoulders. این ها حاوی عامل ضد باکتری و ضد قارچ روی پیریتیون هستند.
- شامپو های مبتنی بر زغال سنگ: مانند Neutrogena T/Gel. زغال سنگ سرعت مرگ و پوسته پوسته شدن سلول های پوست روی پوست سر را کاهش می دهد. اگر مو هایی با رنگ روشن دارید، این نوع شامپو ممکن است باعث تغییر رنگ مو هایتان شود. همچنین می تواند پوست سر را نسبت به نور خورشید حساس تر کند.
- شامپو های حاوی اسید سالیسیلیک: این محصولات به از بین بردن پوسته پوسته شدن سر کمک می کنند.
- شامپو های سلنیوم سولفید: مانند Head & Shoulders Intensive. این شامپو ها حاوی یک عامل ضد قارچ هستند. از این محصولات طبق دستور استفاده کنید و بعد از شامپو به خوبی مو هایتان را آبکشی کنید، زیرا می توانند رنگ مو و پوست سر را تغییر دهند.
- شامپو های کتوکونازول: این شامپو برای از بین بردن قارچ های ایجاد کننده شوره سر که روی پوست سر شما زندگی می کنند در نظر گرفته شده است.
- شامپوهای فلوسینولون: این محصولات حاوی یک کورتیکواستروئید برای کمک به کنترل خارش، پوسته پوسته شدن و تحریک سر می باشد.
اگر از یک نوع شامپو برای مدتی کار می کند و به نظر می رسد اثربخشی خود را از دست می دهد، سعی کنید دو نوع شامپو شوره سر استفاده کنید و بین این دو نوع شامپو شوره سر جا به جا کنید. هنگامی که شوره سر شما کنترل شد، سعی کنید از شامپوی دارویی کمتر برای پیشگیری استفاده کنید.
دستورالعمل های مربوط به هر بطری شامپو را که امتحان می کنید بخوانید و دنبال کنید. برخی از محصولات باید برای چند دقیقه روی پوست باقی بمانند، در حالی که برخی دیگر باید به سرعت شسته شوند.
اگر چندین هفته به طور منظم از شامپو های دارویی استفاده کرده اید و همچنان شوره دارید، با پزشک یا متخصص پوست خود صحبت کنید. ممکن است به یک شامپوی قوی یا لوسیون استروئیدی نیاز داشته باشید.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
شما می توانید برای کاهش خطر ابتلا به شوره سر یا کنترل آن اقدامات زیر را انجام دهید:
مدیریت استرس را یاد بگیرید. استرس بر سلامت کلی شما تأثیر می گذارد و شما را مستعد ابتلا به تعدادی از شرایط و بیماری ها می کند. حتی می تواند به تحریک شوره سر یا تشدید علائم موجود کمک کند.
رژیم غذایی سالم داشته باشید. رژیم غذایی که مقدار کافی روی، ویتامین B و انواع خاصی از چربی ها را فراهم می کند ممکن است به جلوگیری از شوره سر کمک کند.
یک برنامه روتین مراقبت از مو و پوست سر که مناسب شما باشد ایجاد کنید. اگر تمایل به داشتن پوست سر چرب دارید، شامپوی روزانه ممکن است به جلوگیری از شوره سر کمک کند. به آرامی پوست سر خود را ماساژ دهید تا پوسته های آن شل شود. به طور کامل آبکشی کنید. اگر موهای شما تمایل به خشکی دارد و پوست سرتان حساس است، کمتر شامپو بزنید.
کمی آفتاب بگیر. نور خورشید ممکن است برای کنترل شوره سر مفید باشد. اما چون قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش به پوست شما آسیب می رساند و خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد، آفتاب نگیرید. در عوض، فقط کمی وقت خود را در فضای باز بگذرانید. و حتما از ضد آفتاب برای صورت و بدن خود استفاده کنید.
محصولات حالت دهنده مو را محدود کنید. محصولات حالت دهنده مو می توانند روی مو ها و پوست سر شما رسوب کنند و آن ها را چرب تر کنند.
طب جایگزین
روغن درخت چای: روغن درخت چای در تعدادی از شامپوها گنجانده شده است، اما شواهد قوی برای حمایت از استفاده از آن برای کنترل شوره سر وجود ندارد. این روغن از برگ های درخت چای استرالیایی (Melaleuca alternifolia) می آید و برای قرن ها به عنوان یک عامل ضد عفونی کننده، آنتی بیوتیک و ضد قارچ استفاده می شود. این روغن ممکن است در برخی افراد واکنش های آلرژیک ایجاد کند.
آلوئه ورا: استفاده از آلوئه ورا بر روی پوست سر ممکن است به کاهش خارش و به پوسته پوسته شدن پوست سر کمک کند.
شامپو علف لیمو: یک علف استوایی معطر که از آن روغنی به دست می دهد که بوی لیمو می دهد. شستشو با شامپوی 2 درصد علف لیمو ممکن است به مبارزه با قارچ هایی که باعث شوره سر می شوند کمک کند.
منابع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2887514/
https://www.aad.org/public/everyday-care/hair-scalp-care/scalp/treat-dandruff
https://headandshoulders.com/en-us/healthy-hair-and-scalp/dandruff